Mleko w naszej diecie występuje już od pierwszych dni życia, gdyż jest to podstawowy i jedyny składnik diety noworodka. Mleko matki jest idealne dla dziecka pod względem składu i jakości. Jego skład oraz temperatura dopasowuje się do warunków w jakich znajduje się dziecko oraz do potrzeb jego organizmu. Już w wieku płodowym pierwszym enzymem powstającym w organizmie dziecka jest właśnie laktaza – enzym odpowiedzialny za trawienie mleka oraz innych produktów mlecznych. Z upływem czasu do diety dziecka zaczynamy wprowadzać stałe produkty i wtedy właśnie pojawia się problem z mlekiem krowim. Czy powinniśmy pić mleko? Czy mleko jest nam w ogóle potrzebne w diecie?
Kiedy należy eliminować mleko krowie z diety?
- Przy nietolerancji laktozy – to schorzenie które występuje u osób z niedoborem laktazy, czyli enzymu który trawi cukier zawarty w mleku krowim jakim jest laktaza. Nietolerancja laktozy może pojawić się z wiekiem lub w wyniku odstawienia mleka krowiego przez dłuższy czas. Wybieraj wtedy mleka roślinne lub mleko bezlaktozy. Nietolerancja laktozy występuje u około 37% dorosłych Polaków.
- Przy alergii na białka mleka krowiego – osoby u których występuje alergia powinny odstawić całkowicie mleko krowie, inne produkty mleczne oraz mleko kozie i owcze. To schorzenie polega na nadwrażliwości organizmu na białka: kazeinę lub białka serwatkowe.
- Kiedy stosujesz dietę wegańską. Wybieraj wtedy mleka roślinne które niekiedy są wzbogacane w wapń, jednak czytaj uważnie etykiety gdyż często znajdują się w nich konserwanty, wzmacniacze smaku i substancje słodzące.
- Osoby borykające się z trądzikiem młodzieńczym powinny odstawić na jakiś czas mleko krowie oraz produkty mleczne, gdyż mogą one nasilać problem.
Skład mleka krowiego:
- Woda
- Tłuszcz
- Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe
- Białka: kazeina, białka serwatkowe
- Cukier – laktoza
- Składniki mineralne: wapń, fosfor, potas, magnez, chlor i sód
- Witaminy A, D, E, K, C, witaminy z gr B.
Wraz ze szklanką mleka 3,2% dostarczymy około 236mg wapnia. O przyswajalności wapnia decyduje jednak wiele czynników takich jak flora bakteryjna, odpowiedni stosunek wapnia do fosforu w diecie, obecność laktozy, witaminy D oraz składników antyodżywczych. Bogatym źródłem wapnia będą również inne produkty.
Zawartość wapnia w poszczególnych produktach
| Produkt/100g | Zawartość wapnia |
| Mleko 3,2% | 236 mg |
| Mak | 1266 mg |
| Sezam | 1160 mg |
| Kapusta gotowana | 606 mg |
| Migdały | 273 mg |
| Woda mineralna/ 1l | 150 mg |
Jakie mleko możemy dostać na rynku?
Mleko świeże – ma najkrótszy termin przydatności do spożycia, jest to mleko najmniej przetworzone, a zatem ma najwięcej witamin i składników mineralnych.
Mleko pasteryzowane – ma dłuższy termin przydatności do spożycia z racji obróbki cieplnej w temperaturze poniżej 100 stopni Celsjusza, która ma na celu zniszczenie drobnoustrojów chorobotwórczych. Efektem ubocznym tego procesu jest strata witamin i składników mineralnych (około 10%).
Mleko UHT – ma najdłuższy termin przydatności do spożycia z racji obróbki cieplnej powyżej 100 stopni Celsjusza. Podczas tego procesu zostają zniszczone drobnoustroje chorobotwórcze oraz ich przetrwalniki. Przy sterylizacji UHT niszczona jest jednak część wartościowych składników mleka (około 15%).
Czy osoba zdrowa bez nietolerancji lub alergii na mleko powinna rezygnować z mleka krowiego?
Moja odpowiedź brzmi nie. Zachęcam jednak do jak największego urozmaicania diety i wybierania również innych produktów mlecznych takich jak: jogurty naturalne, kefiry, maślanki, sery twarogowe czy zsiadłe mleko. Takie produkty dodatkowo wzbogacone są naturalnie w bakterie fermentacji mlekowej które wspomagają naszą mikroflorę jelitową.
Osoby rezygnujące z mleka nie muszą się obawiać niedoborów witamin czy składników mineralnych, stosując urozmaiconą dietę można zapewnić organizmowi wszystko to, co potrzebuje.
Agnieszka